Νίκος Μάθεσης. Ο θρυλικός τρελάκιας του ρεμπέτικου

Moderators: Stelios Lambropoulos, theocharis

Stelios Lambropoulos
Posts: 218
Joined: Mon Aug 20, 2007 10:02 pm

Νίκος Μάθεσης. Ο θρυλικός τρελάκιας του ρεμπέτικου

Postby Stelios Lambropoulos » Sun Dec 12, 1999 12:00 am

Image

To rebetiko.gr παρουσιάζει το βιβλίο του Τάσου Π. Καραντή
"ΝΙΚΟΣ ΜΑΘΕΣΗΣ. Ο θρυλικός Τρελάκιας του ρεμπέτικου" από τις εκδόσεις "ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ"


Το ρεμπέτικο τραγούδι έχει μια μακρά, πολυκύμαντη και σημαντική ιστορία στην πατρίδα μας, που ξεκινάει από την Μικρασιατική καταστροφή και τον ερχομό των προσφύγων και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Λαϊκό ή έντεχνο συγκίνησε και συγκινεί ανθρώπους κάθε ηλικίας και τάξης.

Πολλοί οι ρεμπέτες, πολλές και οι ιστορίες τους. Σ' αυτόν τον τόμο ο συγγραφέας Τάσος Καραντής, εκθέτει μέσα από ένα πλήθος ανέκδοτων τραγουδιών, ντοκουμέντων, απομνημονευμάτων, αλληλογραφίας και φωτογραφιών, τη ζωή και το έργο του θρυλικού μάγκα του Πειραιά, του στιχουργού της πασίγνωστης Γάτας, του Νίκου Μάθεση του Τρελάκια. Ο Μάθεσης αποτελεί μιαν ιδιαίτερη περίπτωση στο χώρο του ρεμπέτικου, τόσο για την αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική του αξία ως στιχουργού και πρωτοπόρου δημιουργού, όσο και γιατί έζησε μια ζωή πέρα από κοινωνικές συμβάσεις και όρια, κινήθηκε σε ημιπαράνομους χώρους του Πειραιά και της Δραπετσώνας και έγραψε ιστορία στις πιάτσες της περιοχής, στον υπόκοσμο και στους ρεμπέτες.

Αν ως στοιχείο πληρότητας και αυθεντικότητας αναζητούμε την ταύτιση λόγου και έργου, η προκλητική, σπάνια και πολυσύνθετη προσωπικότητα του Νίκου Μάθεση καλύπτει ασφαλώς την διάσταση αυτή.

Στο βιβλίο αυτό, κατατίθεται από έναν συντοπίτη του Νίκου Μάθεση, με αγάπη σ' αυτόν και σεβασμό στό έργο και την αλήθεια, το πληθωρικό εκείνο υλικό που συγκροτεί με γλαφυρότητα και ζωντάνια την ιστορία; του θρυλικού τρελάκια, του νταή του Πειραιά, του άγριου μάγκα και ρεμπέτη, του γελοιογράφου, του Σαλαμίνιου, αποδίδοντας του έστω και εκ των υστέρων -πράγμα, άλλωστε, πολύ συνηθισμένο στον τόπο μας- την θέση που του αξίζει στην ιστορία του ρεμπέτικου.
(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)


Από τα περιεχόμενα του βιβλίου

Η ζωή του
Τα τραγούδια του
Σκιτσογραφικό και ζωγραφικό έργο
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό και ανέκδοτες φωτογραφίες
Τα απομνημονεύματα του
Ιστορίες οι οποίες αποκαλύπτουν μέρος του ψυχισμού του αλλά και την στάση των άλλων απέναντί του
Η αλληλογραφία του Νίκου Μάθεση



Image

Ο συγγραφέας Τάσος Π. Καραντής γεννήθηκε στην Σαλαμίνα το 1968. Είναι πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Κέντρου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ασχολείται με την ιστορία και τη λαογραφία, αλλά και την ποίηση και το διήγημα.

Επιμελήθηκε την επανέκδοση του έργου του Π. Φουρίκη, "Γάμος και γαμήλια σύμβολα στη Σαλαμίνα" και έχει δημοσιεύσει αρκετές μελέτες και άρθρα σε ειδικά επιστημονικά περιοδικά καθώς και στην τοπική εφημερίδα " Η Νέα Σαλαμίνα" και το περιοδικό "Ρυθμοί της Σαλαμίνας". Στο βιβλίο του "Παραμύθια από την Σαλαμίνα" βασίστηκε το θεατρικό δρώμενο "Η ψυχή μου στην Κούλουρη" που ανέβασε η Δημοτική Σκηνή Σαλαμίνας σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Σταύρου Μαυρίδη και σε μουσική Τάσου Λένη.

Έργα του:

-"Η παρουσία των Αρβανιτών στη Σαλαμίνα", (ιστορική μονογραφία),
εκδ. Θάμυρις, Αθήνα 1997,
-"Παραμύθια από τη Σαλαμίνα", εκδ. Θάμυρις, Αθήνα 1997.
-"Εκρηγνυόμενα όνειρα", (ποιήματα) εκδ. Ιωλκός, Αθήνα 1998 και -"Ανθολογία Νέων Σαλαμινίων Ποιητών", (συμμετοχή), εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1999.

Με τον κ.Καραντή μπορείτε να επικοινωνήσετε στη διεύθυνση ktasos@mland.gr


Κριτική του βιβλίου από το περιοδικό "ΔΙΦΩΝΟ"

Kριτική του βιβλίου, από το περιοδικό ΔΙΦΩΝΟ. (Απρίλιος 2000, τεύχος 55, σελ 167)
Του Νίκου Μπακουνάκη.

Το ρεμπέτικο απασχολεί πλέον συστηματικά τους ερευνητές, όχι μόνο ως μουσική ιστορία αλλά και ως ανθρωπογεωγραφία. Από την άποψη αυτή, η μελέτη του ρεμπέτικου συμβάλει στη αποκατάσταση της αστικής λαϊκής μουσικής της νεότερης Ελλάδας αλλά και στη ανασύνθεση ενός χώρου παράβασης, του λεγομένου "περιθωρίου". που έδρασε σε γκέτο, όπως αυτό της Δραπετσώνας. και σε ημιπαράνομες περιοχές των πόλεων. στην περίοδο πριν από την δικτατορία Μεταξά και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η έρευνα για το περιθώριο στις ελληνικές πόλεις στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ταυτίζεται σχεδόν με την έρευνα για το ρεμπέτικο, αφού οι ήρωες του πρώτου συχνά ταυτίζονται με τους ήρωες του δεύτερου.

Έναν τέτοιο ήρωα, τον στιχουργό Νίκο Μάθεση, τον "Τρελάκια" (1907-1975), Μας γνωρίζει ο σαλαμίνιος ιστορικός και λαογράφος Τάσος Καραντής στην υποδειγματική μονογραφία του Νίκος Μάθεσης, ο θρυλικός τρελάκιας του ρεμπέτικου. Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον Νίκο Μάθεση, από τους στίχους του στο περίφημο χασάπικο, σε μουσική Στελλάκη Περπινιάδη," Η γάτα", που ηχογραφήθηκε το 1934: "Έδιωξα κι εγώ μια γάτα / πού 'χε γαλανά τα μάτια. / Σαν κοιμόμουνα τη νύχτα / μου ΄χωνε βαθιά τα νύχια. / Τόσους ήνες που την είχα / μου ξηγιότανε στην τρίχα / τώρα έγινε από σόι / και τα ψάρια δεν τα τρωει". Το τραγούδι αυτό, που έγινε μεγάλη επιτυχία και γνώρισε πολλές επανεκτελέσεις, από μόνο του θα ήταν αρκετό για να εξασφαλίσει την υστεροφημία του δημιουργού του. Φαίνεται όμως ότι ο Μάθεσης είχε φροντίσει ο ίδιος για την υστεροφημία του και - πράγμα παράδοξο για έναν λαϊκό, "παραβατικό" καλλιτέχνη- είχε συντάξει την εργογραφία του, με τρόπο συστηματικό, είχε γράψει τα απομνημονεύματά του με τίτλο: "Απομνημονεύματα Νίκου Μάθεση και πως έφερα τα μπουζούκια από τα καταγώγια του Πειραιώς στην σημερινή δόξα" και είχε διασώσει την αλληλογραφία του, εισερχόμενα και εξερχόμενα... Αυτή η συστηματική φροντίδα του Μάθεση περί την μνήμη ίσως να έχει σχέση με ένα αίσθημα ιστορικότητας και καταγωγής που αποκαλύπτεται στα απομνημονεύματά του: "Ονομάζομαι Νικόλαος Γ. Μάθεσης και έχω γεννηθεί στη Σαλαμίνα (Κούλουρη), από γονείς Σαλαμίνιους αλλά όχι Αρβανίτες, διότι η καταγωγή τους ήταν από τα παράλια της Ιωνίας της Μικράς Ασίας. Είμαι γόνος μεγάλης και ιστορικής οικογένειας της Σαλαμίνας, οι πρόγονοι μου κατέφυγαν εκεί το 1770, μετά τα γεγονότα του Ορλώφ.

Τη ζωή και τη δράση του ανθρώπου αυτού ανασυνθέτει ο Τάσος Καραντής στο βιβλίο του: Η αρχή στη Σαλαμίνα. Η εγκατάσταση του Νίκου Μάθεση στον Πειραιά, γύρω στα 1916-17, όπου ο πατέρας του ήταν από τους μεγαλύτερους ιχθυέμπορους στην αγορά, και οι ημιπαράνομοι χώροι του λιμανιού, που τους περιγράφει πολύ ωραία στα απομνημονεύματά του: "Μέσα σε μια βαβυλωνία κακοποιών, όπου το λόγο είχε το δίκοπο μαχαίρι για ψύλλου πήδημα. Χασάπηδες, μανάβηδες, ψαράδες, βαρκάρηδες, αμαξάδες, χασισοπότες και νταήδες. Ονειρευόμουνα Παράδεισον και βρέθηκα στην Κόλαση, μέσα στον βούρκο της Αγοράς, της τότε βέβαια" (1922). Ακολουθούν τα πρώτα βήματα στη μαγκιά και στη παράδοξη ιεραρχία της. Το γκέτο της Δραπετσώνας: "Γύριζα, λέμε, όλες τις περιοχές που υπήρχαν μάγκες, πήγαινα και στη Δραπετσώνα. (...) Παράγκες, τεκέδες, εμπόριο ναρκωτικών στο φόρτε, μπουρδέλα, αγαπητικοί, κακοποιοί, λαθρέμποροι, μάγκες, νταήδες, μπερμπάντηδες, πρεζάκηδες, χασικκλήδες, μαχαιροβγάλτες, σκυλόμαγκες, ντερβισόπαιδα, αποφάγια μάγκες" - με λίγα επίθετα ο Μάθεσης μας δίνει την ανθρωπογεωγραφία του ρεμπέτικου. Λίγο αργότερα έρχεται η συνάντηση του με τον Παπαϊωάννου στην Δραπετσώνα. Τα πρώτα τραγούδια, στις αρχές της δεκαετίας του '30, ο γάμος του με την Αθηνά Μαρκοχιώτη -που την είχε κλέψει-, ο πόλεμος στην Αλβανία, η μεταπολεμική νομιμότητα, ο Μανόλης Χιώτης αλλά και η συνεργασία του με τους πρωταγωνιστές του ελαφρού τραγουδιού, όπως ο Σουγιούλ και ο Νίκος Μαρούδας: ένας ολόκληρος κόσμος γύρω από το πρόσωπο του Νίκου Μάθεση.

Ο Τάσος Καραντής συνθέτει με πολλή προσοχή την προσωπογραφία του ήρωά του, βασισμένος στο αρχείο του Μάθεση αλλά και στις αφηγήσεις των παιδιών του και ανθρώπων που τον γνώρισαν. Συμπληρώνει τη μονογραφία του με την εργογραφία του Μάθεση, σχολιασμένη, την αναδημοσίευση των απομνημονευμάτων και των επιστολών του αλλά και ζωγραφιές του στιχουργού, ο οποίος υπήρξε αυτοδίδακτος λαϊκός καλλιτέχνης. Μια πολυσύνθετη και πολυτάλαντη προσωπικότητα, σαν ήρωας του Καραγάτση, έχει πλέον κερδηθεί.


Φωτογραφίες που δεν υπάρχουν στο βιβλίο

Φωτογραφίες αντικειμένων του Νίκου Μάθεση που δεν υπάρχουν στο βιβλίο.
Η πένα με την οποία έγραφε τους στίχους του, το κομπολόι φτιαγμένο απ' τον ίδιο, η πίπα του Μάθεση με το χρυσό μονόγραμμά του (NM )πάνω της και το δαχτυλίδι του.

Το δαχτυλίδι ,σύμφωνα με τις αφηγήσεις των παιδιών του, το αγόρασε το 1950 με τα χρήματα που πήρε από τα ποσοστά του ως στιχουργός από το τραγούδι"Σε διώξαν απ' την Κοκκινιά" σε μουσική Βασίλη Τσιτσάνη.Το δαχτυλίδι είναι ολόχρυσο και το σχέδιο είναι δικό του.Παρουσιάζει ένα κλειστό βιβλίο που πάνω του έχει χαραγμένο το μονόγραμμά του (ΝΜ). Βέβαια το δαχτυλίδι αυτό,όπως μου είπαν τα παιδιά του,είναι "δαχτυλίδι δολοφόνος".Οι γωνίες του βιβλίου χρησίμευαν για να "κατεβάζει πρόσωπα" στους ξυλοδαρμούς και στους καυγάδες του!

Image

Βασίλης
Posts: 0
Joined: Sun May 13, 2007 10:33 am
Location: Greece

Postby Βασίλης » Wed Jul 22, 2009 12:47 am

Πού μπορώ να αγοράσω το βιβλίο?


Return to “Παρουσιάσεις”

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 12 guests