Γιάννης Τζιβάνης

Moderators: Stelios Lambropoulos, theocharis

Stelios Lambropoulos
Posts: 218
Joined: Mon Aug 20, 2007 10:02 pm

Γιάννης Τζιβάνης

Postby Stelios Lambropoulos » Sun Aug 21, 2005 6:26 pm

Μια γνήσια λαϊκή φωνή της δεκαετίας του ΄50.
του Ηλία Δ. Μπαρούνη

Παρακολουθώντας την εξέλιξη της ελληνικής μουσικής μέσα από τη δισκογραφία του γραμμόφωνου, συναντάμε συχνά εξαιρετικούς καλλιτέχνες οι οποίοι στην εποχή μας παραμένουν στην αφάνεια παρά τις πολλές επανεκδόσεις παλιών δίσκων και παρά τα αρκετά βιβλία και άρθρα που έχουν γραφτεί σχετικά. Το να συμβαίνει κάτι τέτοιο για ανθρώπους που ηχογραφήθηκαν από το 1900 ως το 1940 είναι κάπου κατανοητό, γιατί το διάστημα από τότε είναι μεγάλο, τα στοιχεία ελάχιστα και όσοι με «Δον Κιχωτικό» πνεύμα συνεχίζουμε τέτοιες αναζητήσεις είναι τελικά σαν να ψάχνουμε «ψύλλους στ' άχερα». Ο Γιάννης ο Τζιβάνης όμως τραγουδούσε στα μαγαζιά και στους δίσκους τη δεκαετία του '50. ‘Οσοι ασχολούνται με το παλιό τραγούδι ξέρουν ότι ήταν από τις καλύτερες τότε φωνές κι όμως από τα τραγούδια του ελάχιστα και σκόρπια έχουν επανεκδοθεί, όσο για τον ίδιο δεν γνωρίζουμε τίποτα ούτε καν το πρόσωπό του από
φωτογραφία.

Τον Δεκέμβριο λοιπόν του 2004 και με αφορμή μια ραδιοφωνική εκπομπή, όπου παίξαμε ένα τραγούδι με τον Τζιβάνη, ο φίλος ερευνητής και συγγραφέας Διονύσης Μανιάτης, ανακάλυψε στα κιτάπια του, το τηλέφωνο μιας εξαδέλφης του και μου το έδωσε. Από την εξαδέλφη, έφτασα στη σύζυγό του Ευδοξία και στην κόρη του Μάτα που μένουν στη Λούτσα Αττικής και δέχτηκαν να μου μιλήσουν γι' αυτόν, έτσι από πρώτο χέρι μάθαμε τα εξής: Ο Γιάννης γεννήθηκε στις 20 Μαΐου του 1924 στη Λιβαδειά και οι γονείς του ήταν πρόσφυγες από την Προύσα της Μικράς Ασίας. Λίγα χρόνια αργότερα ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ιωνία, οι γονείς του δεν είχαν σχέση με τη μουσική, μεγάλωσε όμως ακούγοντας γύρω του , τα τραγούδια και τα ντέρτια της προσφυγιάς.

Image
Δείτε την μοναδική φωτογραφία του Γιάννη Τζιβάνη που κατορθώσαμε να βρούμε.
Στα αριστερά του εμφανίζεται η συζυγός του Νανά Γκρέτα.



Έμαθε την τέχνη του τσαγκάρη και μετά τον πόλεμο άνοιξε δικό του τσαγκάρικο στη Ν. Ιωνία , εκεί στο μαγαζάκι δούλευε και τραγουδούσε, πήρε κι ένα μπουζούκι και σιγά-σιγά έμαθε, μόνος του να παίζει. Είχε πού καλή φωνή σύχναζε στα κέντρα της εποχής και όποτε του δινόταν η ευκαιρία τραγουδούσε κιόλας. Έτσι οι μουσικοί και ο κόσμος πρόσεξαν το ταλέντο του, η δουλειά της νύχτας τον κέρδισε, άρχισε να τραγουδάει και στους δίσκους και παράτησε το τσαγκάρικο. Εκεί στα μαγαζιά γνώρισε την πρώτη του σύντροφο, την τραγουδίστρια Νανά Γκρέτα, με την οποία το 1953 απέκτησαν μία κόρη. Με την κυρία Νανά μιλήσαμε λίγο στο τηλέφωνο για εκείνη την περίοδο. Μας είπε ότι ο Γιάννης δούλευε τότε για τα μεγάλα ονόματα, Παπαϊωάννου, Μητσάκη, Κλουβάτο και άλλους.

Έμειναν μαζί για λίγα χρόνια αλλά μετά το 1956 οι δρόμοι τους χώρισαν. Η ίδια πάντως συνέχισε να τραγουδάει μέχρι το 1980. Ο Τζιβάνης δεν μιλούσε πολύ για το παρελθόν του και η δεύτερη γυναίκα του κυρία Ευδοξία καθώς και η μικρότερη κόρη του λίγο μπορούν να μας διαφωτίσουν για τις μουσικές του δραστηριότητες. Αυτό το λίγο πάντως είναι αρκετό σε σχέση με το τίποτα, έτσι μπορούμε να ξέρουμε ότι στην εποχή του ήταν περιζήτητος τραγουδιστής και το 1952 πήγε με άλλους λαϊκούς μουσικούς περιοδεία, στο νεοσύστατο τότε Ισραήλ. Παρεμπιπτόντως εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η ελληνική λαϊκή μουσική είναι μέχρι σήμερα αγαπητή στην Τουρκία, στις Αραβικές χώρες αλλά και στο Ισραήλ.

Το 1955 έλαβε μέρος σαν μουσικός στην κινηματογραφική ταινία Στέλλα της «Μήλας-Φιλμ» σε σενάριο-σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη. Η περίοπτη θέση του, σε διάφορες σκηνές, δίπλα στις πρωταγωνίστριες με το μπουζούκι στο χέρι, μας επιβεβαιώνει ότι πράγματι τότε ήταν στις δόξες του. Στα κέντρα και στους δίσκους είχε συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής και οι δικοί του θυμούνται πως όταν παράτησε το τραγούδι εξακολουθούσε να έχει φιλίες με παλιούς συναδέλφους και αναφέρουν χαρακτηριστικά τη Σωτηρία Μπέλλου και τον Πάνο Γαβαλά.

Γύρω στα 1959 ο Γιάννης γνωρίζεται με την Ευδοξία Παυλή, παίρνει την απόφαση να αφοσιωθεί σε αυτήν και να φτιάξει οικογένεια, έτσι εγκαταλείπει οριστικά το επάγγελμα του τραγουδιστή. Παντρεύεται το 1960 και ανοίγει μαγαζί ΕΒΓΑ παντοπωλείο στην πλατεία Αμερικής, αργότερα ανοίγει μπακάλικο στη Νέα Φιλαδέλφεια απέναντι απ' τον παλιό Κανάκη και εκεί έμεινε πολλά χρόνια.
Στο διάστημα αυτό είχε ένα εξοχικό και διάφορα ζώα στη Λούτσα. Αγαπούσε πολύ τα ζώα και με αφορμή αυτά, έκλεισε το μπακάλικο και άνοιξε μαγαζί με ζωοτροφές στη Λούτσα. Με την σύζυγό του Ευδοξία απέκτησαν δύο κόρες.

Το 1989 βγήκε στη σύνταξη και στις 16-4-1994 πέθανε σε ηλικία 70 ετών. Ο κυρ- Γιάννης από τις αφηγήσεις των δικών του και απ' τις φωτογραφίες που μου έδειξαν ήταν ένας άνθρωπος μεγαλόσωμος με ωραίο παρουσιαστικό. Ήταν μανιώδης καπνιστής , γλεντζές και καλοφαγάς, πρώτος άρχιζε το γλέντι και τελευταίος σταματούσε. Ακούσαμε και μία κασέτα από τους αρραβώνες της κόρης του το 1985 τραγουδούσε ο ίδιος και τον συνόδευε με μπουζούκι ένας εξάδελφός του ο Θόδωρος Βαλσαμάς. Μέσα απ' την κασέτα αυτή διακρίνουμε έναν άνθρωπο καλόκαρδο με «χιούμορ» και δυνατή φωνή. Το αγαπημένο του τραγούδι ήταν η «Μανούλα» του Χατζηχρήστου καθώς και κάποια «βαριά» του Τσιτσάνη όπως η «Δροσούλα» και της «Μαστούρας ο σκοπός».
Σε μια συζήτηση κάποτε είχε αναφέρει ότι βοήθησε τον Στέλιο Καζαντζίδη στα πρώτα του βήματα, η τύχη το έφερε και λίγα χρόνια μετά το θάνατό του, ο γαμπρός του ...συνάντησε στην
αντιπροσωπεία αυτοκινήτων που δουλεύει, τον Καζαντζίδη, και τον ρώτησε αν θυμάται κάποιον Τζιβάνη. Ο Στέλιος θυμήθηκε αμέσως και άρχισε να ρωτάει που βρίσκεται και τι κάνει ο παλιός γείτονας και συνάδελφος από τη Νέα Ιωνία, όμως δυστυχώς η μοίρα τον είχε πάρει απ' τη ζωή. Αυτά σε γενικές γραμμές έμαθα από τους συγγενείς του Τζιβάνη και περνώντας τώρα στην «ανίχνευση» της δισκογραφίας, τον συναντάμε για πρώτη φορά σε ένα ζεϊμπέκικο του Γεράσιμου Κλουβάτου με τίτλο "Μεσ' τ' Αναπλιου το Παλαμίδι», είναι σε δίσκο της εταιρείας Columbia
και η ηχογράφηση έγινε στις αρχές του 1952. Από τότε μέχρι το 1956 συμμετέχει σε τριάντα οκτώ (38) ηχογραφήσεις, πάντα στην εταιρεία του Λαμπρόπουλου (Columbia-His Masters voice). Τραγουδάει έντεκα (11) συνθέσεις του Στέλιου Χρυσίνη, οκτώ (8) του Γεράσιμου Κλουβάτου, τρεις (3) του Γιάννη Παπαϊωάννου, τρεις (3) του Γιώργου Μητσάκη και κάμποσα ακόμα διαφόρων συνθετών. Η φωνή του αντρική, δυνατή, καθαρή, μας θυμίζει την ρεμπέτικη περίοδο, όμως δυστυχώς γι' αυτόν και για μας, τότε άρχιζε η εποχή της κλάψας, των αναστεναγμών, του Ινδικού και γύφτικου τραγουδιού που εξελίχθηκε στο «καψούρικο» σκυλάδικο των ημερών μας. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτός ήταν ένας βασικός λόγος που εγκατέλειψε το τραγούδι, είχε εμφανιστεί σε λάθος εποχή. Τα περισσότερα κομμάτια που ερμήνευσε ήταν ζεϊμπέκικα και κάποια λίγα συρτά και καρσιλαμάδες, έστω δε και αν ήταν δεύτερη ή τρίτη φωνή , πάντα έδινε το δικό του «δωρικό» χρώμα στο τραγούδι.

Για μας τους συλλέκτες οι δίσκοι του είναι περιζήτητοι και θεωρούμε τον Γιάννη Τζιβάνη μια γνήσια λαϊκή ψυχή και φωνή, με ρίζες που ακουμπούσαν στην παράδοση, η δε παρουσία του στη δισκογραφία υπήρξε φωτεινό ορόσημο λίγο πριν την επερχόμενη κατάπτωση του λαϊκού τραγουδιού.

Υ.Γ. Ευχαριστώ τον συνεργάτη Διονύση Μανιάτη για τη βοήθειά του στη συγκέντρωση της δισκογραφίας του Ι. Τζιβάνη.

Περιοδικό Μετρονόμος τεύχος 17
www.metronomos.gr


Το www.rebetiko.gr ευχαριστεί τον κύριο Συλιβό και το περιοδικό "Μετρονόμος" για το βιβλίο και το άρθρο.

Return to “Παρουσιάσεις”

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 6 guests