Ο καθ. Στάθης Gauntlett προτείνει τους παρακάτω εξελικτικούς σταθμούς. (Έχουν απαριθμηθεί κατά αντίστροφη χρονολογική σειρά, καθόσον οι πλέον πρόσφατοι εξελικτικοί σταθμοί μπορούν να χρονολογηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια):
1. Ενσυνείδητη αναβίωση στοιχείων των προηγούμενων φάσεων καθώς και μια πριμιτιβιστική τάση που μάλλον αντλεί την καταγωγή της από τη δημόσια συζήτηση (από τις αρχές του 1960 και μετά) γύρω από την καθαρότητα του είδους.
2. Κατακερματισμός της συνθετικής δημιουργίας μεταξύ επαγγελματιών στιχουργών, συνθετών και ερμηνευτών, ως αποτέλεσμα της πίεσης και του όγκου της ζήτησης της δισκογραφικής βιομηχανίας. Αυτή η εξέλιξη έχει προπολεμικές καταβολές, αλλά τα πράγματα επισπεύσθηκαν σημαντικά μετά το 1945.
3. Θεματολογική διαφοροποίηση και γλωσσική αποκάθαρση, που επήλθε εξαιτίας της λογοκρισίας του Μεταξικού καθεστώτος.
4. Επίταση του ανταγωνισμού συνθετών και ερμηνευτών του ρεμπέτικου, ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης δισκογραφικής δραστηριότητας που σημειώνεται στις αρχές του 1920 στην Ελλάδα. Η συνακόλουθη έμφαση στην προσωπική δημιουργία και εκτέλεση εκδηλώνεται με μια αισθητή τάση υπερβολής κατά την αναπαράσταση της ζωής του περιθωρίου καθώς και με την περιπλοκή της μορφής.
5. Αποσύνδεση των περιθωριακού περιεχομένου ρεμπέτικων από το λειτουργικό τους πλαίσιο με την -σε ακαθόριστη ημερομηνία εισαγωγή τους στα καφωδεία (τα ποικιλώνυμα ανάλογα με το κοινωνικό επίπεδο και το ρεπερτόριο- καφέ-αμάν, καφέ-σαντάν, καφέ-σαντούρ). Εδώ για πρώτη φορά η εκτέλεση τους απογαλακτίσθηκε από τους παραδοσιακούς τους ερμηνευτές, όργανα και ακροατήριο. Η υπόθεση ότι αυτές οι συνθήκες επέφεραν τη θεματολογική σχηματοποίηση των περιθωριακού περιεχομένου ρεμπέτικων ενισχύεται από τον υψηλό βαθμό εκρομαντισμού του τύπου του μάγκα που παρατηρείται στα παλαιότερα σωζόμενα δείγματα περιθωριακών τραγουδιών αυτού του ρεπερτορίου. |