Ρεμπέτικο - Rebetiko

άρθρα-βιβλία

1. γρήγορη αναζήτηση

προσθήκη σχολίου
σχόλια (0)
βιβλιοκριτικές (1)

2001
- Συγγραφέας: ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΕΛΕΠΟΣ
- Εκδόσεις: Romisini (Ρωμιοσύνη), Κολωνία
Το Ρεμπέτικο είναι σήμερα κοινώς αναγνωρισμένο ως θεμέλιος λίθος της ελληνικής λαϊκής μουσικής του 20ου αιώνα και απ’ αυτήν την άποψη ως σημαντικό στοιχείο της νεοελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Μέχρι και η επίσημη Ελλάδα φαίνεται πως υιοθέτησε πλέον αυτήν την άποψη, ως ενδεικτικό γι’ αυτό ας αναφερθεί μόνο το γεγονός, ότι ο Ε.Ο.Τ., μία κρατική υπηρεσία, εδώ και μερικά χρόνια χρησιμοποιεί το Ρεμπέτικο στις διαφημιστικές του εκστρατείες στο εξωτερικό. Η σημερινή αναγνώριση του Ρεμπέτικου είναι αποτέλεσμα μίας εξέλιξης των τελευταίων τριών δεκαετιών, που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα αν ληφθούν υπ’ όψιν οι κοινωνικές του ρίζες και η αμείλικτη εχθρότητα που αντιμετώπιζε μέχρι τότε από τους εκπροσώπους του πολιτικού κατεστημένου και άλλους αυτόκλητους διαχειριστές του ελληνικού πολιτισμού. Πρόκειται δηλαδή για μία αξιοθαύμαστη καριέρα.

Το Ρεμπέτικο ταυτόχρονα όμως είναι σε μεγάλο βαθμό «μυθόπληκτο», κάτι που έδωσε αφορμή για το παρόν βιβλίο με τίτλο «Rebetiko. Die Karriere einer Subkultur» («Ρεμπέτικο. Η καριέρα ενός περιθωρίου» - περίπου, δεν ξέρω καλύτερη μετάφραση για τον όρο «Subkultur»).

Η επιστημονική μελέτη επιχειρεί μεθοδολογικά μία προσέγγιση στο φαινόμενο του Ρεμπέτικου από διαφορετικές οπτικές γωνίες, βάσει αυθεντικών πηγών, με σκοπό να αποδώσει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα απ’ ό,τι θα μπορούσαν να πετύχουν οι αποκλειστικά κοινωνιολογικές ή φιλολογικές ή μουσικολογικές κλπ. εργασίες. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται γι’ αυτόν τον λόγο στις ποικίλες και στενές αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων παραγόντων που διαμόρφωναν το Ρεμπέτικο, όπως το κοινωνικό, ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο της Ελλάδας του 19ου και 20ου αιώνα, η επιρροή διαφορετικών μουσικών ρευμάτων σ’ αυτόν τον χώρο, οι τεχνολογικές εξελίξεις στην οργανοποιεία και ηχοληψία, η δισκογραφία και πολλά άλλα. Παραδείγματα: Η φιλολογική ανάλυση στίχων επωφελείται σημαντικά από την μελέτη των καθαρά τεχνικών επιπτώσεων της εμπορικής δισκογραφίας στους μηχανισμούς δημιουργίας. Η εξέλιξη των χορών (ταχύτητα εκτέλεσης, υποχώρηση παλαιών και εμφάνιση νέων ρυθμών κλπ.) γίνεται καλύτερα κατανοητή σε συνδυασμό με την ανάλυση των χώρων και του ακροατηρίου που είχε το ρεμπέτικο τραγούδι σε διαφορετικές φάσεις.
Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στο τέλος του βιβλίου αφιερώνεται σε σημαντικούς εκπροσώπους του Ρεμπέτικου με σύντομα βιογραφικά στοιχεία και αναφορά στο έργο τους. Εκ των πραγμάτων η αναφορά αυτή δε μπορεί να είναι εξαντλητική.

Μερικά θέματα / ερωτήματα που πραγματεύονται στο βιβλίο:
- Ετυμολογίες της λέξης «Ρεμπέτικο» και συνυφασμένων όρων. - Ποιες είναι οι γεωγραφικές εστίες του Ρεμπέτικου και από πότε χρονολογείται? – Προσπάθεια ορισμού του Ρεμπέτικου.- Ανώνυμη και επώνυμη δημιουργία. – Εσωτερικές δομές σε σχέση με τους μηχανισμούς δημιουργίας. - Υπάρχει χαρακτηριστικός ρεμπέτικος στίχος και πώς διακρίνεται? - Ποιοι ήταν οι αρχικοί φορείς του Ρεμπέτικου, υπήρχε ο «ρεμπετόκοσμος»? – Αφετηρία το ’22? Αξιολόγηση της καταστροφής για την εξέλιξη του Ρεμπέτικου. – Η εμπορική δισκογραφία και οι συνέπειές της για την διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού. - Ποια ήταν τα αίτια για την επιτυχία του μπουζουκιού τη δεκαετία του ’30? – Γιατί υποχωρεί και εξαφανίζεται το «Σμυρναίικο»? – Αξιολόγηση του ρόλο της Μεταξικής λογοκρισίας. - Δεκαετία του ’40, φάσεις της μεταβολής στο «Λαϊκό». – Τι ξεχωρίζει το Λαϊκό από το Ρεμπέτικο? – «Τελειώνει» το Ρεμπέτικο τη δεκαετία του ‘50? – Η προέλευση των χορών. – Υπάρχει «ελληνικό ζεϊμπέκικο»? - Η κρίση του Χασάπικου κατά τα μέσα του 20ου αι. – Φολκλόρ - Οι μεταμορφώσεις του ταξιμιού. – Οι «λαϊκοί δρόμοι» - Προέλευση και εξέλιξη του μπουζουκιού. - Οργανοποιοί και οργανοποιεία. -

(Θεωρείται αυτονόητο ότι τα παραπάνω αναφερόμενα αποτελούν ανεξαιρέτως ανοιχτά ζητήματα έρευνας. Δεν υπάρχει τίποτα «αυτονόητο» ή «δεδομένο».)


 Βιβλιοκριτικές X 
HANS-DIETER GRUENFELD
Neue Musikzeitung, τεύχος Νοεμβρίου 2002
Η κριτική έρευνα του Ι. Ζελεπού, θεμελιώδη και αναγκαία, διορθώνει πολλά κλισέ και καθαρίζει με προκαταλήψεις και λανθασμένες απαιτήσεις σχετικά με το Ρεμπέτικο. Συνιστάται ανεπιφύλακτα...
Διαβάστε ολόκληρη την βιβλιοκριτική
 Σχόλια X 
αναζήτηση | βιβλία - άρθρα | φωτογραφίες | ιστορία | forum | ευχαριστίες | επικοινωνία